Tandriem
Praktisch en duurzaam alternatief voor de fietsketting
Over fietsen met een tandriem is al heel veel gezegd en geschreven. Zo is het op mijn weblog SintChristophorus.nl de langst lopende discussie aller tijden. Met name onder vakantiefietsers en mountainbikers is het inmiddels wel bekend dat de tandriem een mooi schoon, duurzaam en onderhoudsvriendelijk alternatief is voor de aloude ijzeren fietsketting.
Door de populariteit van de versnellingsnaaf van Rohloff en de brackettransmissie van Pinion en de positieve praktijkervaringen is de vraag naar de aandrijfriem de laatste jaren enorm gestegen. Wie kiest voor het duurzame karakter en het gebruiksgemak van een gesloten versnellingssysteem kiest bijna automatisch voor de ‘belt drive’ of ‘carbon drive’. Het blijkt echter ook andersom te werken; de tandriem stimuleert de verkoop van interne versnellingssystemen. Sterker nog; ons hele fietsassortiment is opgehangen aan de tandriem. Alle fietsen in de winkel zijn uitgerust met een tandriem of ten minste ‘belt-ready’.
Gates carbon drive
Als we het hebben over tandriemen voor fietsen, dan spreken we eigenlijk altijd over de ‘carbon drive’ van het Amerikaanse bedrijf Gates. Dit is namelijk het eerste (en voorlopig enige) merk dat erin geslaagd is van een kunststof tandriem een functioneel en betrouwbaar alternatief voor de fietsketting te maken. Dit gebeurde overigens op initiatief en met inspanning en doorzetting van een klein, dapper, Nederlands fietsmerkje. Het eigenwijze Santos uit Nieuw-Vennep heeft met veel pionieren de doorbraak van de tandriem in de wereldwijde fietsindustrie bewerkstelligt. Met in het begin weerstand, maar uiteindelijk met medewerking van Gates en Rohloff.
Gates produceert al meer dan 100 jaar tandriemen, waaronder distributieriemen in verbrandingsmotoren en aandrijfriemen op motorfietsen. De Gates tandriemen kennen ook tal van industriële toepassingen, waarbij vermogens van meer dan 10.000 pk weerstaan worden. Hoewel de tandriem nu gezien wordt als de grootste innovatie op fietsgebied sinds de Rohloff versnellingsnaaf, is het geen nieuw fenomeen. Begin 1900 werden er leren riemen of banden van textiel op fietsen toegepast en later werden dat V-vormige rubberen snaren. Omdat deze riemen altijd slipten, werden er op een gegeven moment tandjes aan toegevoegd.
In de jaren ’90 werden er, met name in Azië, al veel tandriemen op fietsen toegepast, maar die waren veelal onbetrouwbaar en draaiden zwaarder dan een ketting. Niet geschikt dus voor de veeleisende Europese fietsmarkt. Door toepassing van carbondraden in de kern van de tandriemen is het Gates als eerste gelukt een betrouwbare riem met het rendement op gelijk niveau als een fietsketting te maken. Toen Santos in 2008 besloot om al haar fietsmodellen rond de Gates Belt Drive te ontwikkelen, brak de tandriem definitief door in de fietsindustrie. Eerst in het hoge segment en inmiddels ook bij de meer betaalbare massamerken.
Tandriem constructie
Een Gates tandriem is opgebouwd met een kern van naast elkaar liggende, supersterke draden van in elkaar gedraaide koolstofvezels. Gates kiest bewust voor carbon, omdat dit een zeer hoge treksterkte heeft en een goed rendement oplevert.
Om de carbon kern zit een omhulsel met tanden van oxidatievrij polyurethaan en een oppervlaktelaag van nylon.
De rug van de tandriem is geribbeld voor een lagere buigweerstand en dus een hoger rendement.
toepasbaarheid
Tandriemen worden toegepast op alle soorten fietsen, van mountainbike tot woon-werkfiets. De belt-drive bewijst zijn meerwaarde het best bij intensief gebruik en in de meest smerige omstandigheden (regen, modder, stof, pekel, enz).
Tandriemen zijn toepasbaar op fietsen met naafversnellingen, bracketversnellingen en single-speeds, mits de fiets een belt-ready frame heeft die aan een aantal technische randvoorwaarden voldoet.
In tegenstelling tot een ketting, kun je een tandriem niet openen om door de achtervork te steken en daarom moet het frame over een opening in de achtervork beschikken.
Een tandriem kan niet zijdelings bewegen en dient altijd op een bepaalde spanning te staan. Er bestaan daarom geen derailleurfietsen met een tandriem.
Tandriem onderhoud
Regen, sneeuw, modder, stof en pekel? Met een tandriem lach je erom! Even schoonspoelen met water is voldoende.
Je moet er wel voor zorgen dat de tandriem op de juiste spanning staat en dat hij goed recht uitgelijnd is. Als dit niet in orde is, kan de tandriem gaan piepen of zelfs van de tandwielen aflopen.
Het piepen van de tandriem kan ook voorkomen in heel droge omstandigheden. Dit kan opgelost worden door een beetje silicone op de tanden te aan te brengen.
Bij aflevering van iedere fiets krijg je praktijkinstructies over hoe je de riem goed afstelt en hoe je hem moet vervangen. Dat is een eenvoudigere klus dan het vervangen van een binnenband!
