Santos verkoopt degelijke en duurzame fietsen die weinig onderhoud nodig hebben, maar dat betekent niet dat ze geheel onderhoudsvrij zijn. Zelfs een Santos beschikt nog niet over zelfhelend vermogen en heeft af en toe wat liefde en aandacht nodig.
Naar de fietsenmaker
Waarom heet een fietsenmaker in Nederland in de volksmond fietsenmaker en niet, zoals bij CV-ketels, onderhoudsmonteur? Niemand haalt het in zijn hoofd om in een vliegtuig met achterstallig onderhoud te stappen, maar men stapt wel dagelijks op een fiets die nauwelijks tot geen aandacht krijgt. Totdat er iets kapot gaat en dan gaat men dus naar de fietsenmaker.
Een beurt nodig? Maar er is niets mis mee!
Waarom zou je sleutelen aan een fiets die nog niet kapot is? Een fiets valt niet van grote hoogte uit de lucht, maar toch… Onderhoud is bedoeld om erger te voorkomen. Fysiek, materieel én financieel. Maar toch voelt het als een noodzakelijk kwaad en zijn we allemaal gewoon te druk met de dagelijkse beslommeringen om ons daar zorgen over te maken. Wellicht is een apk-plicht voor fietsen een idee? Vooral met de snelle, zware en steeds complexer wordende e-bikes lijkt me dit niet onverstandig.
Koop het bij de man die het maken kan
Deze oude slogan klinkt logisch en verstandig, maar tegelijkertijd is ‘de man die het maken kan’ er financieel bij gebaat dat jouw fiets veel onderhoud en reparaties nodig heeft. Daar tegenover is mijn redenatie:
Als jouw fiets vaak in mijn werkplaats moet komen, heb ik jou geen goede fiets verkocht.
Mede dáárom verkies ik het merk Santos boven de vele andere fietsmerken.
Jouw Santos In goede conditie houden
In aanschaf kost een Santos veel geld, maar eenmaal in gebruik is het een goedkope fiets. De fiets gaat lang mee, heeft relatief weinig aandacht nodig en heeft na jaren een verrassend hoge restwaarde. Dit alles resulteert in lage kilometerkosten en een zeker gevoel.
Om jouw Santos veilig op de weg te houden, is het goed om hem/haar één keer per jaar een onderhoudsbeurt te gunnen. Daarbij doe ik nooit meer dan nodig. Wat precies nódig is, is natuurlijk afhankelijk van de gebruiksintensiteit en het soort gebruik.
Wat kun je zelf doen?
Hieronder staat beschreven wat de onderhoudspunten van Santosfietsen zijn en waar je op moet letten. Relatief eenvoudige dingen, zoals olie verversen en remblokken vervangen, zou je eventueel zelf kunnen doen.
Maar het belangrijkste wat je zelf moet doen, is de fiets regelmatig schoon maken, vooral in de winter als er pekel gestrooid is. Afspuiten met dihydroxy-monoxide, in de volksmond ook wel ‘water’ genoemd, is altijd goed. Ga liever niet met hogedrukspuiten en fanatiek met borstels aan de slag, want dat is niet goed voor de lagers en afdichtingen.
Slijtagedelen vervangen
Onder slijtagedelen vallen de volgende dingen:
- Tandwielen en tandriem.
- Remblokken en remschijven.
- Banden.
- Lagers.
- Afdichtingsringen.
- Schakelkabels binnen en buiten.
- Velgen (in geval van velgremmen).
Deze zaken moet je vervangen vóórdat ze kapot gaan. Dat klinkt heel logisch, maar gebeurt toch vaak te laat.
Daarom is er voor sommige onderdelen een vaste levensduur bepaald en bij alle andere onderdelen geldt: gebruik een kritisch oog, gezond verstand en wees niet gevaarlijk zuinig.
Tandriem onderhouden
De tandriem is het fijnste onderdeel, want die heeft nauwelijks onderhoud nodig! Soms even schoon spuiten en een enkele keer goed op spanning zetten. Omdat de riem nauwelijks rekt, hoef je ‘m slechts één of twee keer na te spannen (een ketting moet je iedere ± 400 km naspannen).
De riem heeft geen smering nodig, maar kan wel piepen. Met name bij heel droog of nat weer. Dit kan geen kwaad, maar is wel irritant. Dit is te verhelpen met siliconespray of zeep.
Wat betreft slijtage is het belangrijk om de vorm van de tandjes aan de tandwielen in de gaten te houden. Als deze te puntig worden, gaan ze de riem opvreten en is het einde nader.
Rohloff onderhoud
- Iedere 5.000 km of één keer per jaar olie verversen.
- Schakelkabels vervangen naar gelang gebruiksintensiteit.
- Kabel voor interne schakeling (niet bij alle modellen aanwezig) iedere 10.000 km vervangen.
- Pakkingen vervangen bij lekkage aan de linker zijde.
- In geval van veel lekkage van binnenuit op de steekas, het achterwiel opsturen naar Rohloff.
Pinion onderhoud
- Iedere 10.000 km of één keer per jaar olie verversen.
- Schakelkabels vervangen naar gelang gebruiksintensiteit.
- In geval van olielekkage, de hele versnellingsbak naar Pinion opsturen voor een onderhoudsbeurt.
Versnellingsolie verversen
De olie in de Rohloff-naaf en Pinion-versnellingsbak degradeert langzaam, onder andere door condens en ijzerslijpsel, en moet periodiek ververst worden. Net als bij je auto.
Bij Rohloff moet dit iedere 5.000 km of eens per jaar.
Bij Pinion iedere 10.000 km of eens per jaar.
Dit is geen ingewikkelde klus. Als je er zin in hebt, kun je dit prima zelf doen. Of laat mij het doen bij de jaarlijkse beurt.
Via de knoppen hieronder kun je de benodigde olie bestellen en een instructiefilmpje bekijken.
met nieuw vet monteren
Eén gebroken bout kan een 10-minuten-klusje veranderen in een zweetklus van een halve dag. Of erger…
Alles wat vastgeschroefd zit, gaat door corrosie nóg vaster zitten. Het is noodzakelijk om meerdere onderdelen te demonteren, schoon te maken en met nieuw vet weer vast te zetten. Het nut hiervan is:
- Voorkomt vastrotten.
- Houdt vocht buiten en beschermt zo tegen corrosie.
- Verhelpt en voorkomt piepjes en kraakjes.
- Beschadigingen en scheurtjes worden op tijd opgemerkt.
Kogellagers, zoals die in de stuurbuis, zijn vaak wel afgedicht, maar toch verdwijnt de smering geleidelijk. Bij de jaarlijkse onderhoudsbeurt maak ik de lagers open en voorzie ik ze van nieuw lagervet.
Hydraulische schijfremmen
Bij schijfremmen kun je niet voelen of de blokken versleten zijn. Dat kun je alleen bepalen door van bovenaf in de rem naar de remblokken te kijken. Wees hier niet te zuinig, want te lang doorrijden met versleten remblokken is gevaarlijk en kan een hoge reparatierekening opleveren!
Wanneer de rem sponzig wordt of remkracht verliest, is het nodig om de remmen te ontluchten. Als er ergens een lekje zit, is er meer werk te verrichten.
Bij schijfremmen met DOT-olie (Hope en Sram) moet de olie periodiek ververst worden, omdat DOT vocht aantrekt. Bij remmen met minerale olie (Shimano) gaat de olie langer mee.
Het is goed om de remschijf regelmatig schoon en vetvrij te maken met remreiniger of alcohol. Spuit ook de remklauwen regelmatig schoon met water. Bij groot onderhoud worden de zuigertjes eruit gehaald, schoon gemaakt en gesmeerd.
hydraulische velgRemmen
De hydraulische Magura velgrem is een gesloten systeem zonder expansievat. Deze hoeft daardoor maar zelden ontlucht te worden. Als de rem sponzig aanvoelt, is er sprake van een lekje en die moet dan eerst opgespoord worden.
Je voelt aan het steeds verder in moeten knijpen van de remhendel dat je blokken slijten. Dit kun je handmatig compenseren met een stelschroef in de remgreep.
Wanneer je de remgreep te diep moet inknijpen en de stelschroef maximaal naar binnen gedraaid is, ben je toe aan nieuwe remblokken. De stelschroef gaat vaak vast zitten, dus die heeft af en toe een drupje olie nodig.
Je kunt aan de groeven in het remblokje zien of de blokken versleten zijn. Als deze bijna weg zijn, is het tijd voor nieuwe.
Banden leeg peuteren
De banden verzamelen continu kleine scherpe dingetjes. Steentjes, doornen, stukjes glas en dergelijke kruipen in het rubber en worden steeds dieper naar binnen gedrukt.
Loop met een mesje of priem het loopvlak van je banden regelmatig na en kijk bij ieder klein scheurtje of er nog iets uit te peuteren is.
Voel ook aan de binnenkant of er scherpe puntjes voelbaar zijn.
Controleer de band op scheuren en rafeltjes in het canvas.
Bij auto’s geldt een minimale diepte voor het profiel, maar bij fietsen is dit niet noodzakelijk. De slijtage van het profiel is bij fietsbanden een minder groot probleem dan velen denken. Lees via de knop hieronder waarom.
