De E-bike is meer dan een fiets met hulpmotor
Er worden in Nederland inmiddels meer e-bikes verkocht dan gewone fietsen. Wie had dat 20 jaar geleden (toen de e-bike nog gezien werd als een fiets voor “mensen met een gebrek”) durven voorspellen? De hedendaagse e-bike is allang geen “zielige fiets” meer. E-bikes zijn hip en zelfs een statussymbool. De toekomst van de fiets is meer en meer elektrisch.
Over de voordelen van e-bikes hoef ik geen mooi verkooppraatje meer te houden. Die zijn algemeen bekend. Er kleven echter ook enkele onvermijdelijke nadelen aan de e-bike die ik niet onbenoemd wil laten. Ik ben liever eerlijk dan tactvol en vind het niet meer dan normaal om naast de positieve eigenschappen van ieder product ook altijd de schaduwzijde te beschrijven. Want hoe kan je als koper anders een weloverwogen keus maken?
Nieuwe oplossingen >> nieuwe problemen
Elektrische trapondersteuning is voor veel mensen een ideale oplossing om hun fietscarrière met een paar jaar te verlengen. Maar iedere nieuwe oplossing brengt ook nieuwe problemen met zich mee. Zo zijn e-bikes in aanschaf, onderhoud en reparatie flink duurder en je moet er rekening mee houden dat er storingen op kunnen treden, omdat de techniek best kwetsbaar is. Verder zijn e-bikes aanzienlijk zwaarder en dus minder goed handelbaar.
De meeste e-bikes zijn zónder ondersteuning totaal níet te berijden.
Ook mensen zónder een fysieke beperking maken zichzelf afhankelijk van de motor.
De e-bike is allang geen fiets met hulpmotor meer, maar verwijdert zichzelf met geavanceerde technieken, sterkere motoren en alsmaar groter wordende accu’s steeds verder van het concept fiets. Zó ver zelfs dat de fietsindustrie het nodig vond om een nieuwe naam voor de gewone fiets te bedenken: bio-bike.
Meer Afhankelijk van je dealer
Vanwege de grote verscheidenheid aan technieken van veel verschillende merken kun je met je e-bike niet zomaar bij iedere fietsenmaker terecht. Met een Strömer moet je naar een Strömer-dealer, met een Flyer naar de Flyer-dealer, enzovoort.
Veel toeristen met een haperende e-bike reageren verbaasd, wanhopig en boos wanneer ik ze vertel dat ik de storing helaas niet op kan lossen, omdat ik voor hun techniek niets in huis heb.
“Ohjee! Nu is ons hele weekend verpest!
Die huppeldepup-dealer zes kilometer verderop ga ik écht niet op eigen kracht redden, hoor!
Kun jij niet even regelen dat ze me komen halen?
Nee? Wát een slechte service!”
Tsja, met je Hyundai kun je ook niet bij de Audi-dealer terecht.
E-bike gaat minder lang mee dan gewone fiets
Bekijken we het vanuit duurzaamheidsoogpunt, dan valt er nóg wel het één en ander op veel e-bikes aan te merken. Tegenwoordig zie je de mooiste designs, met geavanceerde technieken weggewerkt in glad vormgegeven frames. De beperkende factor voor de levensduur van e-bikes met een geïntegreerde middenmotor is niet meer het mechanische rijwielgedeelte, maar de elektronica. Deze fietsen worden geboren als e-bike en gaan ook (vaak veel te vroeg) dood als e-bike…
“Maar ach… het is oma’s laatste fiets. Die rijdt ze echt niet meer op. Wie dan leeft, wie dan zorgt. Toch?”
E-bike met Geïntegreerde techniek = wegwerpproduct
Heel mooi om te zien, al die in het frame geïntegreerde e-technieken, maar veel van dit soort e-bikes zijn voor langdurig gebruik duur en dus al snel economisch total-loss. Eenmaal in gebruik, keldert de restwaarde waar je bij staat, want een eventuele nieuwe eigenaar weet dat er kosten aan zitten te komen.
Teveel e-bikes belanden vroegtijdig tussen de wasmachines en stofzuigers op de schroothoop, terwijl het mechanische gedeelte nog véle jaren mee had gekund en zelfs de originele banden en remblokken nog niet versleten zijn. Heeft het nog wel zin om een hoogwaardige, robuuste e-bike te bouwen als de elektriek de levensduur beperkt tot pak ‘m beet 15 jaar?
Jawel, maar dan moet je heel slim en kritisch ontwerpen. Met als gevolg dat een écht goede e-bike gewoon veel geld kost. De meeste goedkope en middenklasse e-bikes zijn wegwerpfietsen geworden, omdat de kosten van een nieuwe accu en/of motor niet in verhouding staan tot de restwaarde.
De e-bike als wegwerpproduct… Ik heb daar moeite mee.
Modulair is duurzamer
Een duurzamer alternatief voor geïntegreerde middenmotoren zijn losse modules, zoals die van Pendix en Neodrives, die géén integraal onderdeel van de fiets zijn. Dit zijn nog echte hulpmotoren waarbij de fiets ook nog redelijk goed rijdbaar is zónder ondersteuning en de motor ook altijd weer gedemonteerd kan worden. In dit artikel leg ik uit waarom ik deze modules liever adviseer dan geïntegreerde technieken.
E-bike problemen
De voornaamste problemen met e-bikes op een rijtje:
- Kans op storingen.
- Te beperkte levensduur.
- Reparaties zijn duur.
- Snelle veroudering door snelle vernieuwing.
- Onderdelen tussen merken niet uitwisselbaar.
- Onzekere leverbaarheid van onderdelen a.g.v. snelle vernieuwing of faillissement van de fabrikant.
- Accu’s worden niet duurzaam geproduceerd.
- Accu’s vormen een reëel brandgevaar.
- En daarom mogen accu’s niet mee in het vliegtuig, sommige treinen en busdiensten.
- Als occasion bijna niks meer waard.
Storingsgevoelig
Hoe meer stekkers, draadjes, sensoren, knopjes en computers er aan je e-bike zitten, hoe groter de kans op storingen. Elektronica in weer en wind inzetten is gewoon nog niet zonder risico’s.
Het is de taak van de fabrikant om hun systemen zo ver mogelijk te vereenvoudigen en gevoelige contactpunten tot een minimum te beperken. De één lukt dat redelijk, de ander niet…
Ik ben hier heel kritisch op, omdat men mij vanaf de camping in Zuid-Frankrijk op zondagochtend wakker belt zodra de fiets het niet doet!
Korte levensduur
Accu’s hebben een gemiddelde levensduur van zo’n 5 á 6 jaar en zijn zeer prijzig. Dit geldt voor alle merken. Je moet de kosten voor vervanging of revisie van je accu met de onderhoudskosten van je e-bike meerekenen. En bij verkoop of inruil gedeeltelijk aftrekken van de restwaarde.
Geïntegreerde elektromotoren maken vaak gebruik van kunststof tandwielen en die gaan niet bijzonder lang mee. Afhankelijk van het merk en type, moet een beetje kilometervreter gedurende de levensduur van de fiets de motor meermaals laten reviseren of helemaal vervangen.
Onderdelen zijn duur en daarom worden e-bikes, vooral de goedkopere, te snel afgedankt.
Accu’s zijn duur
De prijzen van accu’s variëren op internet enorm, dus goed zoeken loont. Ter indicatie hier een paar prijzen van accu’s van Pendix, Neodrives en Bosch:
- Pendix 500 Wh accu: €749,-
- Neodrives 612 Wh externe accu: €800,- tot 1100,-
- Neodrives 730 Wh interne accu: €800,- tot €1100,-
- Bosch 750 Wh interne accu: €790,- tot €1000,-
Veel mensen schrikken van de prijzen wanneer ze na een paar jaar aan een nieuwe accu toe zijn en danken daarom hun e-bike te snel af. Niet doen! Als de fiets technisch nog helemaal goed is, dan is hij het altijd waard om van een nieuwe accu te voorzien.
Hoe duur accu’s ook zijn, voor dat geld koop je geen nieuwe e-bike. Helaas zal de e-bike-branche je toch met allerlei vernieuwingen proberen te verleiden een nieuwe te kopen.
Snelle veroudering
Fabrikanten, maar ook de verwende consument, zijn gek op vernieuwingen en de ontwikkelingen gaan op dit moment hard. Een kwalijk gevolg daarvan is dat oudere technieken na een paar jaar al niet meer leverbaar zijn en natuurlijk zijn ze bijna nooit compatibel met de nieuwere onderdelen.
Zo houdt Bosch hun onderdelen slechts 10 jaar op voorraad en hebben ze nu al meerdere keren de passing van de motor in het frame aangepast.
Maar Bosch is de kwaadste niet, want andere fabrikanten van e-onderdelen doen geen betrouwbare toezeggingen over hoe lang hun onderdelen leverbaar zullen blijven of compatibel zijn met de nieuwste variant.
Onzekere leverbaarheid
E-bikes worden niet alleen vroegtijdig afgedankt als gevolg van vernieuwing, het is helaas ook niet ongebruikelijk dat fabrikanten van e-systemen failliet gaan of zèlf de stekker uit het bedrijf trekken. Denk bijvoorbeeld aan VanMoof, BionX, Stella of GO-SwissDrive. En omdat onderdelen van andere merken niet compatibel zijn, heb je gewoon dikke pech.
Fabrikant weg? Fiets waardeloos! Er belanden enorm veel jonge e-bikes op de schroothoop die met technieken van verdwenen merken zijn uitgerust.
Op Facebook zijn er meerdere e-bike-reparatie-groepen waarin fietsenmakers heel druk zijn met het zoeken naar onderdelen om nog niet eens zo oude e-bikes rijdend te houden, omdat ze bij de fabrikant niet meer terecht kunnen. Dit is vooral moeilijk bij fietsfabrikanten die merkspecifieke technieken toepassen, zoals Gazelle (Innergy), Van Moof, Cowboy, Batavus, Sparta en Koga (Ion). De gebruikte onderdelen uit sloopfietsen zijn vaak niet duur, maar je betaalt wel veel voor het arbeidsloon en de zoektijd.
Het lijkt de oldtimerwereld wel, alleen zijn het geen 45+ jaar oude auto’s en motorfietsen waar schaarse onderdelen voor gezocht worden, maar slechts 15 jaar jonge elektrische fietsen…
Modulaire technieken bieden meer opties
Een e-bike met een defecte, geïntegreerde motor is op geen enkele manier nog bruikbaar. Als de betreffende techniek niet meer leverbaar is, fungeert de e-bike hooguit nog als onderdelendonor. Het is beter wanneer de motor en de accu géén integraal onderdeel van de fiets zijn, want dan kun je er altijd weer een gewone fiets van maken! Dit is het geval bij de elektrische modules van Pendix en Neodrives.
De Pendix is een middenmotor die te combineren is met de duurzame Rohloff-naaf en de Neodrives is een achterwielmotor voor fietsen met een Pinion-versnellingsbak. Beide systemen zijn achteraf in te bouwen, maar ook weer uit te bouwen als dat ooit nodig is.
Voordelen van modulair
- In te bouwen wanneer jij wilt.
- Uit te bouwen wanneer nodig.
- De motoren gaan veel langer mee, omdat er geen slijtende onderdelen in zitten.
- De fiets blijft altijd bruikbaar als gewone fiets.
- De fiets behoudt altijd zijn waarde als gewone fiets.
- Je bent vrijer in de keuze van het soort fiets.
Nadelen van modulair
- Minder mooi om te zien.
- De externe accu zit een lage instap in de weg.
- De externe accu beperkt de ruimte voor bidons.
- De ruimte in de framedriehoek moet toereikend zijn voor de accu. Bij kleinere damesframes past het niet altijd.
Direct drive motoren
Bij Pendix en Neodrives zijn de motoren van het “direct-drive” type. Dit betekent dat de motor zonder tussenkomst van tandwielen de krachten direct op de as uitoefent.
De voordelen hiervan zijn:
- Geen slijtende delen in de motor.
- De motor is nagenoeg onderhoudsvrij.
- Geen trillingen en zoemende geluiden.
- Nauwelijks tot geen interne weerstand, zodat de fiets ook zonder ondersteuning nog te berijden is.
Een goede direct-drive motor gaat in principe een fietsleven mee. Van de Pendix weten we dat ‘ie meer dan 100.000 km mee gaat, zónder onderhoud!
En mocht de motor tóch ooit kapot gaan of je wilt ‘m meeverhuizen naar een nieuwe fiets, dan kan ik hem weer voor je demonteren en de fiets bruikbaar maken als een gewone fiets. Bij de Neodrives achterwielmotor heb je in het ergste geval een nieuw achterwiel nodig.
Externe accu’s
Zowel de Pendix als de Neodrives hebben een externe accu die je op de nokken van de bidonhouder schroeft. Dit betekent wel dat bij een damesfiets een lage instap niet of nauwelijks te realiseren is.
Naast de externe accu biedt Neodrives ook een accu die in de onderbuis geïntegreerd wordt, zodat de fietsfabrikant wél een lage instap kan realiseren. Maar dit wijkt helaas weer af van het modulaire concept…
Geen display, minder gedoe
Het is vaak het display op het stuur dat voor storingen zorgt. Is het niet de software, dan zijn het wel de contactpunten en de stekkertjes die door water, vuil en pekel dienst weigeren.
Pendix en Neodrives hebben allebei geen display, maar laten via bluetooth en een eigen app je telefoon als display fungeren. Maar dit hóeft niet. Je kunt er gelukkig ook zonder telefoon mee rijden.
Neodrives heeft heel veel gedoe gehad met haperende display’s en ik heb het toen bewust een jaar lang niet verkocht. Pas toen ze goed de kunst hadden afgekeken bij de display-loze Pendix werd het Neodrives-systeem véél betrouwbaarder en gebruiksvriendelijker.
Hoe zit het met de E-bikes van Santos?
Op de Santossen met Rohloff-versnellingen is de Pendix eDrive middenmotor als optie te bestellen of achteraf in te bouwen en Santossen met Pinion-versnellingen kunnen worden uitgerust met de Neodrives achterwielmotor. Beide systemen vind ik heel goed bij een duurzaam merk als Santos passen en ik heb hier gewoon veel goede ervaringen mee! Met bijna alleen maar tevreden klanten als gevolg en daar doe ik het voor.
Santos – Built for Life
Dit is de slogan van Santos en met de modulaire technieken van Neodrives en Pendix klopt dit redelijk. Echter, zoals hierboven is uitgelegd, zijn veel elektrische systemen nog onvoldoende “built for life” en ik kijk dan ook kritisch afwachtend naar een nieuwe ontwikkeling, namelijk de komst van de Santos Travelmaster E+ Bosch.
Travelmaster E+ Neodrives
Omdat er veel behoefte is aan een e-bike met een lage instap, ontwikkelde Santos de Travelmaster E+ Neodrives met een in het frame geïntegreerde accu.
Deze fiets is helaas niet 100% modulair meer, maar omdat accu’s te reviseren zijn en de motor van het duurzame “direct-drive” soort is, heb ik wel vertrouwen in een lange levensduur van deze elektrische Santos reisfiets.
Ook Santos is kritisch
Santos heeft héél lang gewacht met het implementeren van de Bosch-techniek. Ze hebben de kat uit de boom gekeken en nu voor zichzelf geoordeeld dat het moment en de kwaliteit goed zijn. Santos beargumenteert de keuze voor Bosch met de volgende punten:
- Van alle geïntegreerde middenmotoren is de Bosch Performance CX motor momenteel de duurzaamste en betrouwbaarste.
- De tandwielen in de Performance motor zijn niet van kunststof maar van staal (die je wel continu hoort zoemen).
- Bosch heeft als marktleider het meest uitgebreide servicenetwerk van Europa. Je kunt bij duizenden fietsenmakers terecht.
- Bosch durft als enige toezeggingen te doen over de toekomstige leverbaarheid. Andere fabrikanten zeggen daar niets over.
- Bosch is de meest geprofessionaliseerde toeleverancier, o.a. qua aftersales, onderdelenleveranties en technische trainingen.
- Leveranciers van E-bike-techniek kunnen failliet gaan of zelf stoppen, maar bij een industrie-reus als Bosch is die kans nihil.
Travelmaster E+ Bosch
De Travelmaster E+ Bosch gaat eraan komen. De Performance CX motor en de bijbehorende elektronica hebben een goede reputatie opgebouwd.
De levensduur van de Santos Travelmaster E+ Bosch wordt mede bepaald door de verkrijgbaarheid van de elektrische onderdelen en dat is tot 2034. Wat er daarna komt weet nog niemand, maar gelukkig is er een alternatief in de maak en dat heeft mij doen besluiten de Travelmaster E+ Bosch wel in de collectie op te nemen.
Testfiets binnenkort beschikbaar
Alternatief van Pendix
Nu wil ik dus niet bij voorbaat alle e-bikes met ingebouwde motoren afserveren, want er zijn zeker wel goede ontwikkelingen gaande.
Pendix is bezig met het ontwikkelen van een geïntegreerde middenmotor, waarbij ze de nadruk leggen op duurzaamheid en repareerbaarheid.
Het mooie is dat ze gebruik maken van de passing van Bosch. Mocht het überhaupt nodig zijn, dan is de Santos Travelmaster-E-Bosch in de toekomst dus rijdend te houden met Pendix.
Wat doet Pinion?
Pinion, de fabrikant van duurzame versnellingsbakken, heeft inmiddels ook een middenmotor voor e-bikes. Een interessante combinatie van een versnellingsbak met een elektromotor. Ze hebben echter een cruciale fout gemaakt door de passing anders te maken dan die van hun bestaande versnellingsbakken.
Pinion-fietsen kunnen hiermee dus niet achteraf elektrisch gemaakt worden en andersom. En de fietsfabrikanten moeten weer compleet nieuwe frames ontwikkelen rond de Pinion-motor, die helaas ook géén alternatief is voor de Bosch-motor is. Een gemiste kans…
Santos gaat vooralsnog geen fietsen rond deze motor-versnellingsbak-combinatie ontwikkelen.
Santossen met GO-SwissDrive achterwielmotor
Tot slot nog iets leuks m.b.t. de wat oudere Santos e-bikes die nog uitgerust zijn met een module van GO-SwissDrive. Hier een voorbeeld van hoe goed een probleem met een e-bike met modulaire techniek kan uitpakken.
Het moederbedrijf van GO-SwissDrive heeft een paar jaar geleden heel plotseling zelf de stekker eruit getrokken en Santos was ineens genoodzaakt om over te stappen op Neodrives. Omdat deze fietsen modulair gebouwd waren, kon dat gelukkig gemakkelijk.
Onderdelen van GO-Swiss waren nog eventjes leverbaar, maar nu is het echt op. Zolang de GO-Swiss-module het doet , kun je van je Santos Travel Lite+ GS blijven genieten, maar zodra de elektronica kuren begint te vertonen, moet je overstappen naar Neodrives of er een gewone fiets van maken door er een gewoon achterwiel in te zetten en de bedrading en de accu eraf te trekken.
Travel Lite+ GS Zonder motor bruikbaar én meer waard!
En nu komt het mooie: de Santos Travel Lite+ GS is zónder motor méér waard dan mét. Ik heb dit zelf ervaren met de fiets van mijn partner. Haar Travel Lite+ GS met GO-SwissDrive was als een gebruikte e-bike slechts €2.750,- waard, maar nadat de elektronica kapot ging en ik ‘m met een nieuw achterwiel ombouwde naar een gewone fiets, kon ik ‘m weer verkopen voor €4.000,-!
Ze heeft dus een paar jaar heerlijk elektrisch kunnen rijden, heeft daar vervolgens geld op toe gekregen en haar ex-e-bike maakt nu mooie reizen onder de billen van een jonge avonturier!
Eigenlijk zou je alle Santossen met GO-SwissDrive van Marktplaats op moeten kopen en een handeltje beginnen in gebruikte Santos Travel Lites!
